Không nên tước quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp

Nên đình chỉ việc thi hành Nghị định 20

Theo ông Vũ Tiến Lộc – Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khi dự thảo Nghị định sửa đổi khoản 3, điều 8 Nghị định 20/2017/NĐ-CP được trình Chính phủ vào đầu tháng 3, VCCI đã có văn bản gửi Thủ tướng vì các nội dung trong dự thảo này có nhiều thay đổi so với bản được lấy ý kiến doanh nghiệp trước đó. Trong đó, nội dung cho phép áp dụng cho kỳ tính thuế 2017 và 2018 đã không còn trong bản dự thảo trình Chính phủ.

Đây đúng là một quy định hồi tố và trường hợp hồi tố này có lợi cho doanh nghiệp, thuộc các trường hợp được phép theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Nếu không cho phép thì sẽ tước đi quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp. Trước viện dẫn của Bộ Tài chính rằng “việc áp dụng hồi tố năm 2017 và 2018 có thể tạo cơ chế xin cho, gây khó khăn cho công tác quản lý thuế”, ông Lộc nói rằng trong thực tế đã có một số trường hợp cho hồi tố, như trong lĩnh vực thuế thu nhập doanh nghiệp có Nghị định số 94/2014/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều trong các nghị định về thuế (khoản 8, điều 1).

“Mục tiêu của Nghị định 20 là ngăn chặn tình trạng gian lận thuế trong các giao dịch giữa các doanh nghiệp có quan hệ liên kết, chống hiện tượng kê khai chuyển giá, chống thất thu ngân sách nhà nước, nhưng phải đảm bảo không làm khó các doanh nghiệp trong nước. Trong giai đoạn hiện nay, việc thu hút doanh nghiệp vào các dự án kinh doanh lớn, dài hạn đang gặp nhiều khó khăn. Trong khi các dự án này lại là những trụ cột quan trọng của nền kinh tế, giúp phần đảm bảo mục tiêu tăng trưởng và là điểm tựa cho nhiều ngành kinh tế khác phát triển”, ông Lộc nhấn mạnh.

Tiến sỹ, Luật sư Châu Huy Quang – Luật sư điều hành Công ty Luật Rajah & Tann LCT, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), cũng khẳng định Luật Quản lý thuế vẫn có quy định cho phép xử lý số tiền thuế nộp thừa. Cụ thể, điều 60 và điều 70 luật này đều đưa ra nguyên tắc doanh nghiệp sẽ được hoàn thuế nộp thừa. Tương tự, điều 33 Thông tư 156/2013/TT-BTC cũng có cơ chế cho phép người nộp thuế bù trừ tự động số tiền thuế ộp thừa với số thuế phải nộp tại kỳ nộp thuế tiếp theo.

Tuy nhiên, Luật Quản lý thuế cũng không có quy định cụ thể quyền hạn của cơ quan quản lý thuế đối với trường hợp xử lý số thuế nộp thừa khi thay đổi chính sách pháp luật. Đây là điểm mở của pháp luật mà Bộ Tài chính có thể đề xuất bổ sung.

“Do đó, để đảm bảo hài hòa quyền lợi của doanh nghiệp và cơ quan quản lý thuế, tôi cho rằng có thể áp dụng phương pháp khấu trừ dần qua nhiều kỳ tính thuế, căn cứ theo khảo sát với từng nhóm doanh nghiệp. Là cơ quan chủ quản của hoạt động quản lý, chỉ đạo, kiểm tra việc tổ chức thực hiện công tác thu thuế, lệ phí và các khoản thu khác của ngân sách nhà nước…, tôi tin rằng Bộ Tài chính có đủ thẩm quyền để đề xuất phương án hoàn thuế phù hợp, đặc thù cho trường hợp này”, luật sư Châu Huy Quang chia sẻ và đề xuất Chính phủ xem xét áp dụng quy định tại điều 12 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật để đình chỉ một phần việc thi hành Nghị định 20 nhằm hạn chế tối đa tác động không đáng có của nghị định này đối với bộ phận doanh nghiệp bị ảnh hưởng.

Công bằng cho hàng triệu người

“Luật thuế quy định rất “ghê gớm” thời hạn truy thu thuế đối với những hành vi vi phạm lên tới 10 năm. Vậy tại sao, với những khoản nộp thừa lại không bù trừ cho doanh nghiệp vào các năm tiếp theo? Vấn đề là phải sòng phẳng, sai phải sửa. Nếu doanh nghiệp có dấu hiệu trốn thuế, chuyển giá thì một đồng cũng phải thu. Nhưng đây là thu sai, doanh nghiệp không chuyển giá, không ăn bớt”, luật sư Trương Thanh Đức – Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty Luật BASICO, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) nêu quan điểm. Ông phân tích việc hồi tố là đầy đủ cơ sở pháp lý bởi điều 152 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã nêu rõ, không được quy định hiệu lực trở về trước (hiệu lực hồi tố) đối với các trường hợp quy định trách nhiệm pháp lý mới hoặc nặng hơn trước đó.

Ngược lại thì phép hồi tố trong trường hợp cần thiết “để đảm bảo lợi ích chung của xã hội thực hiện quyền, lợi ích của tổ chức, cá nhân”. Điều này cũng đã được Bộ Tư pháp cho ý kiến khẳng định là không vướng mắc.

“Bộ Tài chính chỉ căn cứ vào một trường hợp là vì lợi ích chung” mà bỏ qua trường hợp nữa là vì “quyền lợi của tổ chức”. Không những thế, việc hồi tố này còn vì cả hai lợi ích, ngoài vì các doanh nghiệp, thì còn vì cả “lợi ích chung”. Tôi chỉ nêu một ví dụ nhỏ để mọi người cùng hiểu. Tập đoàn điện lực Việt Nam vì Nghị định 20 mà phải nộp thêm khoảng 500 tỷ đồng tiền thuế, dẫn tới tăng giá điện. Như thế, lợi ích chung của người dùng phải nộp tiền “oan” để bù vào khoản này cho ngành điện. Khi ấy, người bị ảnh hưởng sẽ là hàng triệu người, đâu phải chỉ riêng một đối tượng nào. Đó chỉ là một ví dụ, trong khi ở trường hợp này là hàng nghìn doanh nghiệp bị tác động, sức ảnh hưởng lớn hơn gấp nhiều lần. Nên việc hồi tố không những là đảm bảo lợi ích chung của xã hội, của doanh nghiệp mà quan trọng hơn là củng cố niềm tin vào pháp luật”, ông Đức chia sẻ thêm.

Thực tế, việc hồi tố cũng đã có tiền lệ nhiều lần, trong trường hợp tương tự. Ví dụ năm 2014, Nghị định 91/2014/NĐ-CP của Chính phủ đã có quy định cho phép doanh nghiệp hồi tố áp dụng chuyển đổi ưu đãi do chấm dứt ưu đãi theo điều kiện xuất khẩu do thực hiện cam kết với WTO cho các năm trước đó. Khoản thuế chênh lệch do áp dụng quy định này sau đó được chính Bộ Tài chính hướng dẫn tại Thông tư 151/2014/TT-BTC là “khoản thuế nộp thừa và được hoàn lại hoặc bù trừ với nghĩa vụ thuế của các năm sau”.

Ông Đức cũng nêu thêm, tình hình các doanh nghiệp đang vô cùng khó khăn. Thực tế, có doanh nghiệp đã lỗ nặng nhưng vẫn phải nộp thêm khoản thuế cả trăm tỷ đồng thì thật không tưởng tượng nổi. Bởi thế, việc sửa chữa Nghị định 20 với nội dung cho hồi tố sẽ là tin vui giúp doanh nghiệp có thêm niềm vui và sức sống.

Theo Mai Phương – Anh Vũ – Chí Hiếu, Báo Thanh niên đăng ngày 11/04/2020.