Lợi thế khi giải quyết tranh chấp bằng trọng tài trong lĩnh vực tài chính ngân hàng

Thời gian gần đây, việc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài đang ngày một phổ biển trong lĩnh vực tài chính ngân hàng. Vậy lợi thế của phương thức này là gì? Có những cơ chế riêng nào cho việc giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực tài chính ngân hàng?

Sáng thứ Ba ngày 06/06/2017, tại Hà Nội, Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) phối hợp với Tập đoàn Tài chính Quốc tế (IFC) tổ chức Hội thảo “Những cơ hội và thách thức khi giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực tài chính ngân hàng thông qua hòa giải và trọng tài”.

Tham dự Hội thảo có: Bà Nguyễn Thị Mai - Phó Cục trưởng, Cục Bổ trợ Tư pháp, Bộ Tư pháp; Ông Trần Hữu Huỳnh - Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam; Bà Nina Mocheva - Chuyên gia Tài chính cấp cao, Thị trường và Tài chính, Nhóm Ngân hàng Thế giới; GS Michael Hwang S.C., Cố vấn cao cấp, Tòa án tối cao Singapore; Luật sư Trương Thanh Đức - Câu lạc bộ Pháp chế Ngân hàng; Ông Vũ Ánh Dương – Phó Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế (VIAC); Ông Phan Trọng Đạt - Phó Tổng Thư ký, Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC); cùng đại diện các ngân hàng, tổ chức tín dụng tại Việt Nam cũng như các luật sư, luật gia và nhiều đơn vị truyền thông báo chí.

“Cục máu đông” cần được giải quyết sớm

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Trần Hữu Huỳnh – Chủ tịch Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho biết, vấn đề xử lý nợ xấu đang được xem là “cục máu đông” trong hệ thống tuần hoàn không khoẻ mạnh. Hệ thống tuần hoàn đó lại là của một cơ thể vừa vượt ra khủng hoảng lại đang oằn người ra gánh nợ công như quả núi khổng lổ đặt lên.

Chia sẻ về mục đích của việc tổ chức hội thảo ngày hôm nay, ông Huỳnh cho biết, thông qua phương thức giải quyết tranh chấp như thế này các doanh nghiệp có tìm cách gì để giúp cho việc giải quyết khối nợ xấu khổng lồ đó, giúp cho việc thu hồi nhanh những khoản nợ hiện tại và trong tương lai.

Đây cũng chính là một trong những mục tiêu Nghị quyết của Chính phủ hướng tới. Việc rút ngắn thời gian xử lý các vụ án theo bộ luật tố tụng dân sự đều mong muốn giảm xuống 300 ngày. "Nhưng thực tế điều này vẫn là tính toán trên lý thuyết, toà án đang quá tải, thẩm phán có quá nhiều công việc, vậy thì vấn đề trọng tài và hoà giải liệu có giải quyết được không?" – LS Trần Hữu Huỳnh đặt vấn đề.

Cũng tại chương trình, Bà Nina Mocheva - Chuyên gia Tài chính cấp cao, Thị trường & Tài chính, Nhóm Ngân hàng Thế giới cho biết, bà tham dự Hội thảo với mục tiêu tìm hiểu những cơ hội cho ngành tài chính ở Việt Nam để cải thiện, hoàn thiện những phương thức giải quyết tranh chấp trong tài chính ngân hàng thông qua hòa giải.

Hòa giải thương mại được ưa chuộng

Từ năm 2010 đến nay, Luật phá sản đã được ban hành, một loạt thiết chế đã được hình thành và cải thiện và mới đây bộ Luật tố tụng dân sự cũng được sửa đổi, cùng với đó là một loạt hội thảo được tổ chức trong thời gian vừa qua nhằm tháo gỡ các khó khăn trong tranh thương mại trong lĩnh vực ngân hàng.

Thực tế, trên các nước, hành lang pháp lý của họ cũng chưa hoàn hảo nhưng thông lệ giải quyết lại rất hiệu quả để giải quyết tranh chấp.  Khi nói đến ngân hàng và các định chế tài chính, hòa giải luôn được các nước trên thế giới ưu tiên hàng đầu. Trong những năm gần đây, ở Ngân hàng Thế giới, xu hướng hòa giải và trọng tài càng ngày càng tăng, Luật Thương mại đã giúp ngân hàng rất nhiều trong việc giải quyết vướng mắc, tranh chấp trong lĩnh vực ngân hàng.

Hòa giải đã phổ biến hơn nhiều trong lĩnh vực ngân hàng khi giải quyết thu nợ, nợ xấu. Hiện, các khách hàng đều mong muốn sử dụng hệ thống hòa giải trong tranh chấp nhiều hơn so với tòa án như trước đây.

Chia sẻ tại Hội thảo, Luật sư, Trọng tài viên Trương Thanh Đức nhận định, giải quyết tranh chấp ngân hàng gần như thay đổi toàn bộ cục diện kể từ khi các quy định pháp luật về trọng tài thương mại ra đời. Cùng với Nghị định hòa giải và sự chuyển biến tích cực quy định về hòa giải trong bộ luật tố tụng dân sự vừa qua, chúng ta có thể đặt niềm tin vào sự thay đổi mang tính hoàn thiện hơn trong giải quyết tranh chấp tài chính ngân hàng.

Là một trong những người có nhiều tâm huyết với hòa giải thương mại, Bà Nguyễn  Thị Mai - Phó Cục trưởng, Cục Bổ trợ Tư pháp, Bộ Tư pháp cho rằng, hòa giải thương mại đang trở thành một phương thức  giải quyết tranh chấp được ưa chuộng trên thế giới.

Việc giải quyết tranh chấp thương mại tại Tòa án luôn ở trong tình trạng quá tải, dẫn đến tăng số lượng vụ án tồn đọng (theo báo cáo của Tòa án nhân dân tối cao: Số lượng tranh chấp thương mại được giải quyết bằng trọng tài chỉ chiếm chưa đến 1% số lượng các tranh chấp thương mại).

Trọng tài thương mại ngày một ưu việt

Sau phiên thứ nhất, ông Phan Trọng Đạt - Phó Tổng thư ký, Trung tâm trọng tài Quốc tế Việt Nam, Thành viên Viện trọng tài London (MCiArb) trình bày tham luận với chủ đề “Giới thiệu thủ tục trọng tài rút gọn và điều khoản trọng tài khuyến nghị riêng cho Ngân hàng”.

Theo ông Đạt, thời gian giải quyết tranh chấp là tiêu chí quan trọng khi lựa chọn phương thức giải quyết tranh chấp. Hiện tại, thời gian trung bình giải quyết án kinh doanh thương mại (KDTM) của tòa án là 400 ngày; Thời gian trung bình giải quyết án KDTM của VIAC là 400 ngày và đến năm 2015: 154 ngày; năm 2016: 153,6 ngày). Thời gian giải quyết tranh chấp ngắn nhất là 24 ngày. Kỳ vọng thời gian trung bình giải quyết theo thủ tục rút gọn tại VIAC là dưới 100 ngày.

Các yếu tố giúp đẩy nhanh quá trình giải quyết tranh chấp theo ông Đạt gồm: Bản chất tranh chấp không quá phức tạp; Sự thiện chí, nỗ lực và kinh nghiệm tham gia tố tụng của các bên; Khả năng chuyên môn và kinh nghiệm của Trọng tài viên; Sự chuyên nghiệm của Ban Thư ký trong hỗ trợ và điều phối quá trình tố tụng

Đây là lý do khiến cho trước đây, tuy chưa chính thức ban hành một thủ tục rút gọn, trong thực tiễn VIAC đã vận hành thành công những thủ tục giải quyết tranh chấp chỉ trong 24 – 49 ngày.

Tại Hội thảo, Giáo sư Michael Hwang S.C. - Cố vấn cao cấp, Tòa án tối cao Singapore đã chia sẻ một số kinh nghiệm quốc tế trong việc sử dụng các phương thức giải quyết tranh chấp thay thế để giải quyết tranh chấp trong lĩnh vực tài chính ngân hàng.

Theo Giáo sư Michael Hwang S.C., việc giải quyết tranh chấp thông qua trọng tài so với tố tụng toà án có nhiều ưu điểm như: Bảo mật; Tiết kiệm chi phí; Lựa chọn diễn đàn, trọng tài viên, luật sư tư vấn; Tính linh hoạt và chuyên môn của hội đồng trọng tài; Phán quyết trọng tài được thực thi xuyên biên giới – 157 quốc gia đã phê chuẩn Công ước New York 1958 (Công ước về Công nhận và Thi hành Phán quyết của Trọng tài Nước ngoài); Cho phép tuỳ chỉnh thủ tục trọng tài phù hợp với điều kiện cụ thể.

Giáo sư Michael Hwang S.C., cũng đưa ra cách tiếp cận toàn diện đối với ADR. Theo đó, sử dụng các điều khoản theo nhiều tầng, lớp – Hoà giải là bước đầu tiên trước khi chuyển sang tố tụng trọng tài. Các toà trọng tài khuyến khích sử dụng trung gian hoà giải sau khi làm quen với một vụ việc cụ thể. Để làm được điều này, Giáo sư Michael Hwang S.C., cho rằng cần có sự ủng hộ của cả toà án và nhà nước đối với cả hai cơ chế ADR để phát triển các hình thức giải quyết tranh chấp có nhiều ưu điểm này.

_____________

Tài liệu Hội thảo, vui lòng tải tại đây

Một số hình ảnh tại Hội thảo, vui lòng xem tại đây

Ghi hình Hội thảo, vui lòng xem tại đây