Thông điệp của Tổng thư ký 2019

Thưa quý vị,

Chúng ta đang trải qua những ngày cuối cùng của năm cũ và khoảng thời gian này luôn là một trong những thời điểm đặc biệt nhất trong năm đối với tôi. Tôi đang ngồi ở bàn làm việc và lật từng trang của bản báo cáo năm 2018 của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) với đầy đủ các số liệu thống kê, những đánh giá thẳng thắn về những điểm còn hạn chế trong năm 2018, những đề xuất đổi mới và rất nhiều ý tưởng lớn cho năm 2019. Tôi cảm thấy thật tự hào khi ngồi viết bức thư này cho tất cả quý vị - những người đã luôn theo dõi các hoạt động của chúng tôi, những đối tác tiềm năng của chúng tôi trong rất nhiều sự kiện/khóa đào tạo mà chúng ta đã cùng nhau tổ chức, những người đã luôn hết mình hỗ trợ trong tất cả các hoạt động của VIAC để hướng tới mục tiêu (i) trở thành tổ chức trọng tài kiểu mẫu tại Việt Nam, cung cấp chuyên nghiệp các dịch vụ trọng tài và hòa giải đạt tiêu chuẩn quốc tế cho cộng đồng doanh nghiệp và (ii) là tổ chức bên cạnh Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam với nhiều hoạt động chủ động góp phần thúc đẩy sự phát triển của các phương thức giải quyết tranh chấp ngoài tòa án vì một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn của một Việt Nam hội nhập.

Năm 2018 là một năm vô cùng bận rộn của chúng tôi với 150% nỗ lực để tuổi thứ 25 của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (28/04/1993-28/04/2018) trở nên thật đáng nhớ. Thống kê số lượng vụ tranh chấp mới được thụ lý và giải quyết tại VIAC trong năm 2018 ghi nhận 180 vụ tranh chấp - con số cao nhất trong 25 năm hoạt động với tổng giá trị tranh chấp ở mức ~9,5 nghìn tỷ đồng (~ 407 triệu USD) và vụ tranh chấp lớn nhất với giá trị tranh chấp ở mức ~3,3 nghìn tỉ đồng (~145,2 triệu USD). 

Các con số trên cùng với vụ tranh chấp có trị giá ở mức 250 triệu USD và các vụ tranh chấp có giá trị hơn 100 triệu USD mà VIAC đã từng thụ lý và giải quyết trong những năm trước, một lần nữa khẳng định rằng VIAC đang dần trở thành một địa chỉ đáng tin cậy đối với các vụ tranh chấp phức tạp và có trị giá hàng trăm triệu USD.

Năm 2018 cũng là năm của hòa giải thương mại khi VIAC tiếp tục là tổ chức tiên phong trong lĩnh vực này với việc ra mắt Trung tâm Hòa giải Việt Nam (VMC) thuộc VIAC – tương tự như cơ hội và sự tin tưởng chúng tôi được trao khi đi những bước đầu tiên trong lĩnh vực trọng tài thương mại cách đây 25 năm. VMC là đơn vị đầu tiên cung cấp dịch vụ hòa giải thương mại theo Nghị định 22/2017/ NĐ-CP cho các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Với sự hỗ trợ quý giá của Tập đoàn Tài chính Quốc tế (IFC), thành viên của Nhóm Ngân hàng Thế giới, Quy tắc Hòa giải của VMC, được công bố và có hiệu lực kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2018, đã phản ánh hầu hết các nguyên tắc tại Luật mẫu của UNCITRAL về Hòa giải thương mại và tuyệt đối tuân thủ các quy định của Nghị định 22/2017/ ND-CP để đảm bảo các Văn bản về kết quả hòa giải thành- kết quả của quá trình hòa giải tại VMC có thể được công nhận hiệu lực cưỡng chế thi hành tại Tòa án một cách thuận lợi theo các quy định của Chương 33 của Bộ Luật Tố tụng Dân sự Việt Nam 2015.

Ngoài ra, mặc dù bản thân tôi đã nhiều lần bày tỏ nhưng tôi nghĩ rằng vẫn nên nhắc lại một lần nữa trong dịp cuối năm đặc biệt này, tôi muốn gửi lời cảm ơn chân thành đến Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Bộ Tư pháp, đặc biệt là Cục bổ trợ Tư pháp, những cơ quan đã đỡ đầu, tạo những điều kiện rất thuận lợi cho sự ra đời của VIAC và VMC. VMC được thành lập là kết quả của sự mong muốn và khát vọng của VIAC trong việc cung cấp thêm một phương thức giải quyết tranh chấp hiệu quả và mạng đến sự thuận tiện nhất cho cộng đồng doanh nghiệp. Hoạt động của VMC được điều hành bởi Ban Giám đốc VMC và ngay sau khi được thành lập vào tháng 04/2018, VMC đã kết nạp 50 hòa giải viên người Việt Nam và người nước ngoài vào Danh sách hòa giải viên của mình trong năm 2018. Họ chắc chắn là những chuyên gia và luật sư có uy tín, những người rất bận rộn với công việc chuyên môn và những nhiệm vụ tại cương vị mà họ đang đảm trách; tuy nhiên, vì có chung mong muốn đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam, họ đã quyết định cùng với chúng tôi, bắt tay xây dựng Trung tâm Hòa giải Việt Nam, cũng giống như VIAC, sẽ trở thành lựa chọn hàng đầu của các doanh nghiệp khi có phát sinh tranh chấp và mong muốn sử dụng một thủ tục thân thiện, minh bạch nhưng bí mật và hiệu quả để giải quyết.

Trong năm 2018, mối quan hệ giữa VIAC và hệ thống Tòa án, đặc biệt là Tòa án Nhân dân tại Hà Nội và Tòa án Nhân dân tại TP. Hồ Chí Minh tiếp tục được thắt chặt với thái độ ủng hộ của cả hai Tòa án này. Tòa án đã có rất nhiều hành động rõ ràng thể hiện sự “thân thiện” này như là: Một bên tham gia trọng tài có thể nộp đơn xin áp dụng các biện pháp tạm thời tại Tòa án theo các quy định của pháp luật mà không gặp bất cứ khó khăn gì; Ranh giới giữa các vấn đề liên quan đến nội dung tranh chấp và thủ tục tố tụng trở nên rõ ràng hơn, Thẩm phán thể hiện sự tôn trọng đối với các vấn đề về nội dung tranh chấp đã được Hội đồng trọng tài quyết định; Thời hạn để một bên thực hiện việc yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài theo Luật Trọng tài thương mại Việt Nam được áp dụng một cách nghiêm ngặt và Tòa án có thể ngay lập tức bác bỏ yêu cầu này nếu Thẩm phán, sau khi xem xét tất cả các bằng chứng được cung cấp bởi bên còn lại cùng với sự hỗ trợ của VIAC về việc gửi phán quyết trọng tài, đi đến kết luận rằng thời hạn này đã hết. Chúng tôi luôn tự nhủ rằng, sự hỗ trợ từ hệ thống Tòa án và khung pháp lý thuận lợi cho hoạt động trọng tài và hòa giải là những yếu tố vô cùng quan trọng cho sự phát triển của VIAC nói riêng và các cơ chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án ở Việt Nam nói chung. Chúng tôi sẽ tiếp tục củng cố và thúc đẩy mối quan hệ tốt đẹp này để các Thẩm phán, các hội đồng trọng tài tại VIAC, các hòa giải viên tại VMC thấu hiểu hơn về công việc của nhau.

Nhìn rộng hơn, năm 2018 là một năm ấn tượng của nền kinh tế Việt Nam với tốc độ tăng trưởng GDP vượt trên dự kiến, ở mức 7,08%. Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã được Quốc hội phê chuẩn và chính thức có hiệu lực tại Việt Nam kể từ ngày 14 tháng 1 năm 2019, ghi dấu sự hội nhập sâu rộng và toàn diện của Việt Nam vào nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam, trong năm 2018, lần đầu tiên đã được đề cử và được bầu vào làm thành viên của UNCITRAL cho nhiệm kỳ 2019 – 2025. Sự kiện này cho thấy Việt Nam đã cải thiện vị thế của mình trên trường quốc tế cũng như đã nhận được sự công nhận trên toàn thế giới về những đóng góp cho công việc chung của cộng đồng quốc tế, trong đó có việc hoàn thiện pháp luật về thương mại quốc tế.

Với những con số tích cực của Việt Nam trong năm 2018, tôi hoàn toàn tin tưởng rằng năm 2019 sẽ hứa hẹn nhiều thành công và thành tựu cho Việt Nam và cho cả VIAC.

Để kết thúc, tôi muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các trọng tài viên, hòa giải viên và các đồng nghiệp tuyệt vời của tôi tại VIAC và VMC vì tất cả sự tận tâm và lòng nhiệt thành mà họ đã mang đến trong mọi công việc, hoạt động của VIAC. Tôi rất háo hức để bắt đầu năm Kỷ Hợi với những ý tưởng mới, dự án mới, những kế hoạch lớn và tất cả nỗ lực của chúng ta cho một năm thành công tiếp theo của VIAC.

VŨ ÁNH DƯƠNG | Tổng Thư ký