Tọa đàm: "Thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu - Triển vọng và thách thức trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh"

Thuế tối thiểu toàn cầu được dự báo tác động tới hầu hết tập đoàn đa quốc gia, trong đó có rất nhiều tập đoàn lớn đang đầu tư tại Việt Nam. Đối với Việt Nam, việc thực thi cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu vừa tạo điều kiện để gia tăng nguồn thu thuế từ các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (ĐTNN), nhưng đồng thời sẽ tác động trực tiếp tới chính sách thu hút ĐTNN và môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam.

 

 

Với mong muốn giúp cho các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và các bên liên quan nhìn nhận, đánh giá những tác động, cơ hội và thách thức khi thực thi cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu đối với Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, Viện Nghiên cứu phát triển, Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế Thành phố Hồ Chí Minh (CIIS) phối hợp cùng Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) tổ chức Tọa đàm “Thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu - Triển vọng và thách thức trong thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”. Tọa đàm đã thu hút sự tham dự của hơn 100 đại biểu đến từ các Sở ban ngành; Ban quản lý các KCX – KCN, khu công nghệ cao; các Hiệp hội doanh nghiệp trong nước, Hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài; các doanh nghiệp trong nước, doanh nghiệp FDI; các chuyên gia tư vấn thuế, đầu tư, luật; cán bộ các Viện nghiên cứu/Trường Đại học và các cơ quan truyền thông báo đài của Thành phố.

 

 

Phát biểu khai mạc tại tọa đàm, TS. Trần Du lịch - Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia, Phó Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam đưa ra một số nhận định liên quan việc áp dụng cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam trong thời gian tới. Ông cho rằng, việc áp dụng cơ chế này sẽ gây nên nhiều tác động đến hoạt động đầu tư kinh doanh tại Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam đang thu hút, khuyến khích các doanh nghiệp ĐTNN đầu tư vào Việt Nam thông qua các biện pháp ưu đãi và hỗ trợ đầu tư, trong đó ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là biện pháp quan trọng và tác động nhiều đến nhà đầu tư. Với việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, chính sách thu hút đầu tư của Việt Nam hiện nay đang áp dụng sẽ kém hấp dẫn đối với nhiều tập đoàn, doanh nghiệp FDI lớn; các biện pháp ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp hiện đang áp dụng sẽ không còn giá trị. Theo ông, Việt Nam cần sớm có những giải pháp ứng phó kịp thời, hiệu quả, cùng với đó là ban hành những chính sách mới  trong thu hút đầu tư nước ngoài. Và để thích ứng với cơ chế mới này, các kiến nghị, giải pháp cần phải được thực hiện đồng bộ, theo đó việc ưu tiên trước nhất là phải thúc đẩy nội luật hoá khung pháp luật tại Việt Nam. Các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan hoặc điều chỉnh hoạt động đầu tư cần được xem xét để hiệu chỉnh cho đồng bộ với nguyên tắc thuế mới.

 

 

Tiếp nối, ông Phạm Bình An - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển có phần báo cáo đề dẫn nhấn mạnh tầm quan trọng của thu hút ĐTNN đối với sự phát triển của Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng, ông An đưa ra một số gợi ý để các đại biểu cùng trao đổi, phân tích làm rõ các tác động, cơ hội và thách thức khi Việt Nam thực thi thuế tối thiểu toàn cầu. Là đầu tàu kinh tế của cả nước, thời gian qua Thành phố Hồ Chí Minh được đánh giá là địa điểm hấp dẫn trong thu hút các nhà ĐTNN đầu tư các dự án lớn tại Việt Nam. Chính vì lẽ đó, việc áp dụng cơ chế thuế tối thiểu toàn cầu sẽ tác động không nhỏ đối với việc thu hút đầu tư và môi trường đầu tư tại Thành phố Hồ Chí Minh.

 

 

Mở đầu toạ đàm, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc Hội, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam đã có phần tham luận với chủ đề “Thuế suất tối thiểu toàn cầu thách thức trong thu hút đầu tư FDI”. Từ năm 2024, một số quốc gia sẽ áp dụng chính sách thuế suất tối thiểu toàn cầu. Quy tắc thuế suất tối thiểu toàn cầu là một nội dung chính trong Chương trình chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển dịch lợi nhuận (BEPS) do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khởi xướng, đã được hơn 140 quốc gia, trong đó có Việt Nam đồng thuận. Theo quy tắc này, các doanh nghiệp đa quốc gia có doanh thu hợp nhất toàn cầu từ 750 triệu euro trong ít nhất hai năm ở giai đoạn 4 năm liền kề trước thời điểm thực hiện nghĩa vụ thuế sẽ bị áp dụng mức thuế suất tối thiểu 15% trên mức lợi nhuận. Từ đó đặt ra nhiều câu hỏi cho việc ảnh hưởng của thuế tối thiểu toàn cầu lên nhà đầu tư nước ngoài. Liệu áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu có giảm đi hiệu quả chính sách ưu đãi thuế thu hút đầu tư nước ngoài hay không? Đối tượng tác động là các FDI lớn hay cả các FDI nhỏ? Và bên cạnh đó, những tác động gián tiếp khi áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu là gì? Ông cũng đưa ra những kiến nghị cho chương trình hành động như việc rà soát toàn bộ quy định hiện hành về chính sách ưu đãi dựa trên miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Đồng thời, theo Ông đây cũng là cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh hơn nữa việc cải cách thể chế, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nhằm thu hút đầu tư FDI mới chất lượng cao, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững.

 

 

Nhằm làm rõ các cơ hội và thách thức đối với thu hút ĐTNN vào thành phố Hồ Chí Minh trong bối cảnh áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu, TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn, Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright đưa ra một số đánh giá và các con số thống kê phân tích tình hình thu hút ĐTNN tại thành phố Hồ Chí Minh. Theo đó, Thành phố hiện dẫn đầu cả nước về số dự án và vốn đầu tư nước ngoài còn hiệu lực, tính đến ngày 20/12/2022, tổng số dự án ĐTNN còn hiệu lực trên địa bàn Thành phố là 11.273 dự án, với vốn đăng ký là 55,84 tỷ USD. Riêng năm 2022, Thành phố đã thu hút được 3,94 tỷ USD vốn ĐTNN, tăng 5,41% so với cùng kỳ năm 2021. Tiến sĩ cũng đưa ra một số gợi ý chính sách cho các cơ quan quản lý nhà nước xem xét như: thay đổi tư duy tiếp cận thu hút FDI chất lượng cao, bỏ các tiếp cận ưu đãi thuế trong chiến lược thu hút FDI, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và bình đẳng,…

Tiếp nối phần tham luận của TS. Đỗ Thiên Anh Tuấn, ông Phan Vũ Hoàng, Phó Tổng Giám đốc Deloitte Việt Nam đã đưa ra những nhận định chi tiết về tác động của thuế tối thiểu toàn cầu đối với Việt Nam. Ông cho rằng, nếu Việt Nam không có những hành động kịp thời và phù hợp thì có thể không giữ được quyền đánh thuế tại nước chủ nhà khi các quốc gia đi đầu tư sẽ thực hiện thu thuế bổ sung, ngoài ra Việt Nam cũng không thu được phần thuế bổ sung từ đầu tư ra nước ngoài của các Tập đoàn có trụ sở đặt tại Việt Nam. Hiện nay, một số nước như Singapore, Malaysia, Hong Kong, Thái Lan đã lên kế hoạch/tuyên bố sẽ áp dụng Thuế tối thiểu nội địa đạt yêu cầu nhằm giành quyền đánh thuế bổ sung, không để chảy sang các quốc gia khác, đây là điểm Việt Nam cần học hỏi. Ông đưa ra những lưu ý cho doanh nghiệp trong phạm vi điều chỉnh với 3 hành động: đánh giá tác động, theo sát và nắm vững quy định, và chủ động chuẩn bị. Cuối cùng, ông khuyến nghị lộ trình chuẩn bị cho doanh nghiệp nằm trong phạm vi điều chỉnh với các mốc thời gian cụ thể, trước mắt trong năm 2023, cần thành lập một tổ công tác chuyên môn về thuế tối thiểu toàn cầu, từ đó đánh giá tác động, chuẩn bị nguồn lực và lập mô hình về các trường hợp có thể xảy ra, hệ quả và xác định các phương án có thể triển khai trong tương lai.

 

 

Tại phiên thảo luận, với sự chủ trì của ông Phạm Bình An và ông Phan Đức Hiếu cùng sự góp mặt của đại diện các Sở ban ngành, Ban Quản lý KCX – KCN thành phố, các chuyên gia thuộc các Viện nghiên cứu/Trường đại học, các Hiệp hội doanh nghiệp  trong nước, nước ngoài và các doanh nghiệp FDI … Toạ đàm đã cùng nhau trao đổi, thảo luận về các giải pháp giúp TP.HCM đạt được các mục tiêu về thu hút đầu tư nước ngoài trong bối cảnh chịu tác động từ Thuế doanh nghiệp tối thiểu toàn cầu. Toạ đàm hôm nay cũng là cơ hội để các doanh nghiệp nước ngoài bày tỏ những vấn đề quan tâm, trao đổi những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại và kiến nghị một số giải pháp liên quan đến vấn đề thuế tối thiểu toàn cầu.