Với triển vọng đầu tư FDI vào Việt Nam trong năm 2024 và những năm tới, nhiều tổ chức quốc tế đánh giá Việt Nam cùng với Singapore, Indonesia sẽ là "tam giác vàng" khởi nghiệp của ASEAN.

Trước xu hướng các doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất hàng xuất khẩu sang các thị trường Âu, Mỹ đang tích cực thiết lập cơ sở mới ngoài Trung Quốc để đáp ứng các yêu cầu về xuất xứ hàng hóa, Việt Nam đang nổi lên là địa điểm tốt để lựa chọn đầu tư. Các doanh nghiệp Mỹ cũng có xu hướng dịch chuyển một phần chuỗi sản xuất ra khỏi Trung Quốc, đặc biệt các lĩnh vực chiến lược nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, mở ra cơ hội cho Việt Nam.

Ông Vũ Tú Thành - Phó Giám đốc điều hành Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ- ASEAN, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) cho hay, nhiều thành viên trong Hội đồng đang có nhu cầu, thậm chí đang xúc tiến mở rộng sản xuất tại Việt Nam. Như ở khu phía Bắc, một công ty lớn trong lĩnh vực chế tạo linh kiện điện tử có nhà máy sản xuất tại Khu công nghiệp Thăng Long cách đây 2 năm đã đầu tư mở rộng sản xuất, tăng quy mô xuất khẩu lên gấp 4 lần, đạt khoảng 200-240 triệu USD/năm. “Hiện họ đang tìm địa điểm để mở nhà máy sản xuất nữa. Khu công nghiệp Thăng Long đã hết đất, buộc doanh nghiệp phải đi tìm nơi mới với nhu cầu từ 7-10ha”, đại diện Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN cho biết.

Ông Vũ Tú Thành, Phó Giám đốc điều hành Hội đồng Kinh doanh Hoa Kỳ - ASEAN, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC)

Tương tự, một doanh nghiệp ở khu vực phía Nam sản xuất OEM cho khách hàng nước ngoài trong lĩnh vực điện tử quy mô xuất khẩu 2 tỷ USD/năm, có nhà máy sản xuất trong khu công nghệ cao TP. Hồ Chí Minh. “Họ nói rằng khách hàng gia tăng áp lực, bắt buộc phải gia tăng công suất", Trọng tài viên Thành cho biết thêm. Hay một trong những doanh nghiệp sản xuất đồ chơi lớn trên thế giới cũng đang tìm cách nâng công suất sản xuất ở Việt Nam thêm 10%.

Theo Trọng tài viên Thành, nguyên do khiến nhiều doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực chế biến chế tạo tìm cách mở rộng sản xuất là bởi các thương hiệu lớn trên thế giới tạo áp lực gia tăng công suất sản xuất ngoài Trung Quốc. Vì họ nhìn vào chính trị nước Mỹ thấy rằng, thuế cho hàng hoá sản xuất tại Trung Quốc xuất khẩu vào Mỹ sẽ tăng hơn rất nhiều trong thời gian tới.

Từ nhu cầu tăng năng lực sản xuất của các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam có thể thấy xu hướng dòng vốn đổ vào ngành sản xuất của Việt Nam sẽ tăng nhanh chóng. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia làm thế nào để Việt Nam có thể thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao, đồng thời định vị được nguồn lực cho phát triển kinh tế.

Liên quan đến vấn đề này, ở góc nhìn doanh nghiệp, Trọng tài viên Thành cho rằng, đầu tiên phải xác định nguồn lực thu hút để làm gì trong 5-10 năm tới. Nếu nhìn vào con số thu hút đầu tư nước ngoài trong thời gian qua có thể thấy, trên 70% dòng vốn đi vào lĩnh vực chế biến, chế tạo. Rõ ràng khu vực này đang rất cần nguồn lực và dòng vốn đang đổ vào đó.

Muốn phát huy được hết tiềm năng của khu vực chế biến chế tạo trong nền kinh tế, cần giải quyết các điểm nghẽn liên quan như năng lượng, nhân lực, cơ sở hạ tầng, logicstic. Tập trung cụ thể hơn vào lĩnh vực năng lượng, đại diện Hội đồng kinh doanh Hoa Kỳ- ASEAN, phản ánh, để đầu tư một nhà máy điện quy mô vốn khoảng 1 tỷ USD, nhà đầu tư đòi hỏi phải có bảo lãnh Chính phủ. Nhưng cấp bảo lãnh Chính phủ liên quan đến nợ công. Để tháo gỡ vấn đề này, nhà đầu tư đã chuyển hướng sử công cụ tài chính tương đối sáng tạo là dùng hợp đồng mua bán điện dài hạn để làm căn cứ vay vốn ngân hàng… Chính phủ có thể cân nhắc cung cấp những văn bản tương tự như vậy để thu hút nhà đầu tư.

Trên thực tế, việc mở rộng năng lực sản xuất, chuyển đổi xanh trong sản xuất không chỉ tồn tại ở khu vực doanh nghiệp FDI. Nhiều doanh nghiệp sản xuất trong nước muốn chuyển đổi để đáp ứng các quy định, tiêu chuẩn phát triển bền vững của các thị trường nhập khẩu.

Việc thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao hoặc dòng vốn nói chung cho phát triển ngành công nghiệp chế biến, chế tạo là cần thiết. Bởi đây vẫn được xác định là ngành giữ vai trò động lực phát triển của nền kinh tế. Theo các chuyên gia, để có được nguồn vốn chất lượng cao bên cạnh sự tham gia của các tổ chức tín dụng, định chế tài chính hơn hết cần một môi trường đầu tư kinh doanh minh bạch, thông suốt với sự hỗ trợ hữu hiệu của những mô hình chính sách đặc thù.

Số liệu được Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra trong báo cáo đánh giá về đầu tư nước ngoài vừa gửi tới Thủ tướng, thu hút đầu tư FDI trong năm 2023 và 6 tháng đầu năm nay đạt kết quả ấn tượng.

Vốn đăng ký FDI trong năm 2023 đạt gần 39,4 tỉ USD (vốn giải ngân đạt 23,18 tỉ USD) và 6 tháng đầu năm nay đạt 15,2 tỉ USD (vốn giải ngân đạt 10,84 tỉ USD). Nhiều dự án đầu tư quy mô lớn, sử dụng công nghệ cao trong các lĩnh vực điện tử, sản xuất chất bán dẫn, công nghiệp phụ trợ được Thủ tướng phê duyệt, trong đó số dự án FDI có quy mô vốn đầu tư trên 100 triệu USD trong năm 2023, gấp đôi năm 2022. Xuất siêu của khu vực doanh nghiệp FDI năm 2023 đạt gần 50,1 tỉ USD, điều này bù đắp phần nhập siêu gần 21,8 tỉ USD của khu vực doanh nghiệp trong nước, giúp đưa cán cân thương mại cả nước xuất siêu khoảng 28,3 tỉ USD.

Một điểm tích cực được ghi nhận là trong khi dòng vốn FDI vào các nước khu vực ASEAN năm 2023 giảm 16% thì vào Việt Nam lại tăng 34,5% so với cùng kỳ năm trước. Cụ thể, vốn FDI đăng ký đầu tư vào Việt Nam đạt 39,4 tỉ USD, trong khi đầu tư vào Singapore 158 tỉ USD, Malaysia 69,1 tỉ USD, Indonesia 23 tỉ USD, Thái Lan 24 tỉ USD, Philippines 6,7 tỉ USD, Campuchia 3,6 tỉ USD, Lào 1,4 tỉ USD.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng nhận định, khu vực FDI có vai trò quan trọng, đóng góp 16,1% tổng vốn đầu tư toàn xã hội trong năm 2023.

Theo Báo Doanh Nhân và Công Lý đưa tin ngày 25/09/2024